Πέντε μήνες πριν από τη «Μόσχα 1980», η Κύπρος έλαβε μέρος για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες – Ήταν το Φεβρουάριο του ίδιου έτους στους Χειμερινούς Αγώνες του Λέικ Πλάσιντ, ένα μικρό χωριό στα βόρεια της Νέα Υόρκης.
Είθισται να λέμε πως η πρώτη συμμετοχή της Κύπρου σε Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν τον Ιούλιο του 1980 στη Μόσχα. Η πραγματικότητα όμως είναι πως η πρώτη φορά που η κυπριακή σημαία εμφανίστηκε και Κυπριακή αποστολή παρήλασε σε τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων, ήταν πέντε μήνες νωρίτερα, σε ένα μικρό χωριό στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης.
Το Φεβρουάριο του 1980 οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες διοργανώθηκαν στο Λέικ Πλάσιντ, ένα χωριό μόλις δυόμισι χιλιάδων κατοίκων, το οποίο βρίσκεται 180 χιλιόμετρα νότια του Μόντρεαλ και 465 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Νέας Υόρκης. Παρά το μικρό του μέγεθος, το Λέικ Πλάσιντ ανέλαβε να διοργανώσει Χειμερινούς Ολυμπιακούς για δεύτερη φορά. Η πρώτη ήταν το 1932.
Στους αγώνες η Κύπρος έλαβε μέρος με τρεις αθλητές, που συμμετείχαν στο Αλπικό Σκι. Τον 26χρονο Φίλιππο Ξενοφώντος, τον 21χρονο Ανδρέα Πηλαβάκη και την 14χρονη Λίνα Αριστοδήμου. Η τελευταία μάλιστα ήταν η πρώτη αθλήτρια του ευρύτερου Ελληνισμού που έλαβε μέρος σε Χειμερινούς Ολυμπιακούς, αφού η Ελλάδα, αν και συμμετείχε από το 1936, έστειλε για πρώτη φορά γυναίκα στους αγώνες, το 1988 στο Κάλγκαρι (τη Θωμαή Λεφούση).
«Μικροί τότε, δεν αντιλαμβανόμασταν τη σπουδαιότητα της στιγμής. Το αντιληφθήκαμε, πιστεύω, στην τελετή έναρξης. Νομίζαμε ότι ήταν ψέμα, σαν όνειρο», θυμάται ο Ανδρέας Πηλαβάκης, ο οποίος ήταν και ο πρώτος που είχε την τιμή να κρατήσει την κυπριακή σημαία σε τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων. «Σημαιοφόρος έπρεπε κανονικά να ήταν ο Φίλιππος (σ.σ. Ξενοφώντος) λόγω ηλικίας, αλλά, επειδή είμαι ψηλότερος, με επέλεξαν εμένα! Την απόφαση την πήρε ο Όμιλος Χιονοδρόμων Κύπρου (όπως ονομαζόταν τότε η ομοσπονδία)», θυμάται ο Ανδρέας Πηλαβάκης. Ο Φίλιππος Ξενοφώντος αναφέρθηκε και αυτός στο ίδιο θέμα. «Σημαιοφόρος θα έπρεπε να ήμουν εγώ, αλλά, επειδή ήμουν λίγο κοντός (σ.σ. γέλια), πρότεινα εγώ να είναι ο Ανδρέας»!
Με ελλείψεις
Οι τρεις Κύπριοι σκιέρ προετοιμάστηκαν πριν από τους Αγώνες του Λέικ Πλάσιντ στην κεντρική Ευρώπη, αφού τότε τελούσε εν ισχύ πρωτόκολλο συνεργασίας με την Αυστρία. Όμως, με ελάχιστο χιόνι στο νησί μας και το άθλημα να πραγματοποιεί τα πρώτα του βήματα, οι τρεις Κύπριοι πήγαν στις ΗΠΑ με αρκετές ελλείψεις. «Ήταν πάρα πολύ δύσκολη η όλη αποστολή. Ήμασταν τρεις αθλητές χωρίς προπονητή και χωρίς κατάλληλες στολές», λέει η Λίνα Αριστοδήμου. Ο Φίλιππος Ξενοφώντος από την πλευρά του λέει πως «ως ο μεγαλύτερος, πέρα από αθλητής, ενεργούσα και ως προπονητής. Τη στιγμή που οι άλλες χώρες είχαν ολόκληρες ομάδες συνοδών, εμείς έπρεπε να τα κάνουμε όλα αυτά από μόνοι μας». Η Λίνα Αριστοδήμου θυμάται πως «όταν πας στην αφετηρία, μπαίνεις με το σακάκι και κάποιος πρέπει να σε περιμένει κάτω στο τέρμα, για να σου το δώσει. Δεν είχαμε όμως βοήθεια ως ομάδα. Ήμουν δεκατεσσάρων χρονών και έτρεχα να πάρω τα σακάκια στους συναθλητές μου να ζεσταθούν! Βοηθούσε ο ένας τον άλλον».
Γράφοντας ιστορία στο χιόνι
Η βοηθητική παρουσία Ντένη Δρουσιώτη, και η υποδοχή των ομογενών
Η κυπριακή αποστολή έφτασε αεροπορικώς στο Μόντρεαλ και μετά οδικώς στο Λέικ Πλάσιντ. Την ομάδα συνόδευε ο πρόεδρος του Ομίλου Χιονοδρόμων Νέαρχος Θεοδώρου, ενώ καθοριστική ήταν η στήριξη από τον εμπορικό ακόλουθο της Κύπρου στις ΗΠΑ Ντένη Δρουσιώτη : «Μαζί μας στο Λέικ Πλάσιντ ήταν ένας πολύ σπουδαίος κύριος, ο Ντένης Δρουσιώτης. Ήταν γνώστης της περιοχής και μας βοηθούσε σε πολλά θέματα», είπε ο Φίλιππος Ξενοφώντος.
Οι Κύπριοι έμεναν στο Ολυμπιακό Χωριό, το οποίο μετά τους Αγώνες λειτούργησε ως φυλακή. Για τις συνθήκες που συνάντησαν εκεί ο Φίλιππος Ξενοφώντος αναφέρει : «Το Χωριό ήταν εξαιρετικό. Ο κάθε αθλητής είχε το δωμάτιό του, υπήρχαν εστιατόρια επί 24ωρης βάσεως. Είχαμε σινεμά και άλλους χώρους για να διασκεδάσεις και να χαλαρώσεις». «Έμεναν ξεχωριστά οι άνδρες και οι γυναίκες. Οι Αμερικάνοι ήταν πολύ φιλικοί και δεν είχαν καμία σχέση με το 1984 στη Γιουγκοσλαβία (σ.σ. Σαράγεβο). Νιώθαμε όμορφα», προσθέτει η Λίνα Αριστοδήμου. «Η ασφάλεια στο Χωριό ήταν πολύ έντονη. Θυμάμαι ότι οι Σοβιετικοί είχαν το δικό τους μάγειρα και έτρωγαν ξεχωριστά» προσθέτει ο Ανδρέας Πηλαβάκης.
Πρώτος στην πίστα ο Ξενοφώντος
Οι τρεις Κύπριοι αθλητές αγωνίστηκαν στο Σλάλομ και στο Γιγαντιαίο Σλάλομ (Αλπικό Σκι). Η ιστορική πρώτη κυπριακή παρουσία, καταγράφηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1980 με τους δύο άνδρες να αγωνίζονται στο Γιγαντιαίο Σλάλομ. Πρώτος Κύπριος που αγωνίστηκε σε Ολυμπιακούς Αγώνες υπό την κυπριακή σημαία ήταν ο Φίλιππος Ξενοφώντος : «Αγωνίστηκα πρώτος εκείνη την ημέρα. Θυμάμαι μετά κατέβηκα και περίμενα κάτω τον Ανδρέα, για να ολοκληρώσει». Το διήμερο 18 και 19 Φεβρουαρίου έλαβε χώρα το Γιγαντιαίο Σλάλομ ανδρών, στις 20 και 21 το αντίστοιχο αγώνισμα γυναικών, ενώ στις 22 και 23 Φεβρουαρίου διεξήχθη το Σλάλομ τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών.
Ο Φίλιππος Ξενοφώντος κατέλαβε την 36η θέση στο Σλάλομ και την 54η στο Γιγαντιαίο Σλάλομ. Ο Ανδρέας Πηλαβάκης τερμάτισε 37ος στο Σλάλομ, ενώ δεν ολοκλήρωσε την προσπάθεια του στο Γιγαντιαίο Σλάλομ. Η Λίνα Αριστοδήμου τερμάτισε 33η στο Γιγαντιαίο Σλάλομ και δεν ολοκλήρωσε την προσπάθεια της στο Σλάλομ.
Φιλοξενία στη Νέα Υόρκη
Μετά την ολοκλήρωση των Χειμερινών Ολυμπιακών, η κυπριακή αποστολή μετέβη στη Νέα Υόρκη, όπου φιλοξενήθηκε από την κυπριακή παροικία. «Πήγαμε στην Αστόρια και γνωρίσαμε τους Κυπρίους, που μας δεξιώθηκαν. Παρών ήταν και ο πρέσβης Χατζημιλτής, που ήρθε στη Νέα Υόρκη, για να μας δει. Επισκεφτήκαμε και την έδρα των Ηνωμένων Εθνών, όπου βγάλαμε φωτογραφίες στα έδρανα και μας δεξιώθηκε η κυπριακή αντιπροσωπεία», θυμάται ο Φίλιππος Ξενοφώντος.
Ο Ανδρέας Πηλαβάκης μίλησε και αυτός για την επίσκεψη στην αμερικάνικη μεγαλούπολη. «Μας φιλοξένησε στο διαμέρισμά του ο Ντένης Δρουσιώτης. Είδαμε τους ομογενείς και επισκεφτήκαμε τον Παγκύπριο Νέας Υόρκης και τον πρόεδρο κ. Φίλιπ Κρίστοφερ. Πήγαμε και στα Ηνωμένα Έθνη, όπου αντιπρόσωπός μας ήταν ο κ. Μαυρομμάτης».
Η πρώτη αποστλή της Κυπριακής Ολυμπιακής Επιτροπής, πραγματοποιήθηκε λοιπόν τον Φεβρουάριο του 1980 σε ένα μικρό χωριό στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Τα καταληκτικά λόγια του Ανδρέα Πηλαβάκη είναι χαρακτηριστικά: «Ήταν σαν όνειρο. Νιώθαμε μεγάλη περηφάνεια και τιμή. Και μέχρι σήμερα το περηφανεύομαι και το λέω ότι ήμασταν οι πρώτοι…».
Κυπριακή Ολυμπιακή Επιτροπή
